Psychische problemen die nu in de ggz behandeld worden, moeten voor een groot deel worden voorkomen door het sociale domein uit te breiden of in ieder geval door meer samenwerking met het sociaal domein aan te gaan. Althans, dat is één van de plannen en doelstellingen van het onlangs afgesloten Integraal Zorgakkoord (IZA). In de iets ambtelijker woorden van het akkoord: “Armoede, schulden, problemen rondom huisvesting, eenzaamheid, werkloosheid, een beperking, een lage opleiding of de kwaliteit en de inrichting van de leefomgeving hebben allemaal invloed op hoe gezond je bent en hoe gezond je je voelt. Het bevorderen van gezondheid en preventie strekt dan ook verder dan het zorgdomein, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor de gemeente.”
En even verderop: “Daarmee kunnen gemeenten een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen of uitstellen dat mensen ziek worden, vereenzamen of mentale klachten ontwikkelen, en het beperken van de instroom in (duurdere) zorgvoorzieningen, waaronder de curatieve GGZ.” (IZA, blz. 80)
Door: Willem Gotink, GGZtotaal
Het is niet een heel vreemde gedachte. Elke hulpverlener in de ggz kent cliënten die één of meerdere van de genoemde problemen heeft en waarvan de oplossing ligt in het sociale domein. Daarbij is het niet altijd duidelijk wat oorzaak en wat gevolg is, maar de common sense zegt dat het psychiatrische problemen geen goed doet als iemand geen dak boven het hoofd heeft, niet of nauwelijks kan rondkomen of geen sociaal netwerk heeft. (…)
Problematisch is, dat juist de mensen in problematische sociale omstandigheden, in een vicieuze terechtkomen waar moeilijk uit te komen is. Neem armoede als voorbeeld. Volgens de Nationale Ombudsman moeten ongeveer 1 miljoen burgers in Nederland rondkomen van een inkomen op of iets boven het sociaal minimum: “De meesten leven in (langdurige) armoede en slagen er niet (meer) in om hun hoofd financieel boven water te houden. Juist deze financieel kwetsbare burgers krijgen te maken met de meest complexe regelingen. Zij raken vaak verstrikt in de spelregels en verplichtingen die voor deze regelingen gelden. Voldoen zij bijvoorbeeld niet aan hun inlichtingenplicht of maken per ongeluk een foutje bij het invullen van formulieren, dan kan dat desastreuze financiële gevolgen hebben. Door de terugvorderingen en boetes kunnen problematische schulden ontstaan of kan de bestaande schuldenproblematiek verder verergeren. Mensen die in de overlevingsmodus zitten, zullen niet snel klagen bij de overheid.” Sterker, zegt de Ombudsman even verderop, voor deze groepen is de overheid vaak moeilijk bereikbaar.
Bovenstaande geldt niet alleen voor armoede, maar ook voor dakloosheid, voor eenzaamheid, werkeloosheid, onvoldoende sociale steun. Problemen die vaak met elkaar samenvallen, elkaar vaak versterken, en een sterke correlatie hebben met psychiatrische problemen.
Wat is effectief, wat oorzaak en wat gevolg, en wat moet er gebeuren?
> Lees het hele artikel op GGZtotaal
