Werk kan ervoor zorgen dat je je lekkerder in je vel voelt, omdat je je nuttig, gewenst en gewaardeerd voelt. Het maakt niet uit of dit betaald of onbetaald is. Omdat mensen met een dissociatieve stoornis vaak een lang behandeltraject volgen of hebben gevolgd, lukt (vrijwilligers)werk niet altijd. Anderen blijven werken. Als je lange tijd niet hebt gewerkt, kun je je een beetje vervreemd voelen van de maatschappij. Werk kan ertoe leiden dat je je weer meer onderdeel van de maatschappij voelt.
Ook kan werk bijdragen aan een gevoel van bestaansrecht. Dit is meteen een valkuil; je zou het gevoel kunnen hebben dat je er pas toe doet als je een ‘echte baan’ hebt. Onder werk verstaan wij echter meer dan alleen betaald werk. Vrijwilligerswerk of een andere vorm van dagbesteding (zoals het volgen van herstelgroepen, creatieve activiteiten, etc.) behoren ook tot de categorie ‘werk’. Soms kan het doen van vrijwilligerswerk of dagbesteding een opstapje zijn naar betaald werk, maar dat hoeft niet. Het is aan jou en aan wat er in jouw herstelproces past om te kiezen voor welke vorm van werk dan ook. Niet alleen betaald werk zorgt ervoor dat je je onderdeel van de maatschappij kan voelen.
Voordelen van werk
Het doen van een vorm van werk die bij je past, heeft verschillende voordelen. Allereerst zorgt werk voor een dagstructuur. Je wordt op een bepaalde tijd ergens verwacht, waarvoor je de deur uit moet en je klaar moet maken. Dat er op jouw aanwezigheid gerekend wordt, is spannend, maar kan ook prettig (gaan) voelen. Zeker als je mensen op je werkplek leert kennen, die je welkom heten, naar je komst uitkijken en het werk dat je doet waarderen. Werk is dan ook een uitstekende manier om meer mensen te leren kennen en je sociale netwerk uit te breiden.
Daarnaast helpt werk met het ontdekken van je talenten en vaardigheden. Werk is vaak om meerdere redenen uitdagend. Van deze uitdagingen leer je waar je goed in bent, waarin minder goed, wat je leuk vindt en wat niet leuk. Je zult op je werk dingen moeten doen die misschien niet helemaal bij je passen, maar je krijgt ook vaak de ruimte om jezelf te ontwikkelen in iets wat wel bij je past. Van (vrijwilligers)werk kun je dus jezelf beter leren kennen en je zelfbeeld verbeteren.
Uitdagingen op het werk
Veel mensen met een dissociatieve stoornis zijn goed in het maskeren van hun klachten. Zeker ook op het werk. Het verstoppen van je klachten voor de buitenwereld kan enorm uitputtend zijn. Daarnaast kunnen mensen met dissociatieve klachten, vooral mensen die sterke interne verdeeldheid ervaren, op het werk verschijnen in een bepaalde ‘functionerende modus’. Ook dit is enorm uitputtend en kan dissociatie, zelfveroordeling en vervreemding verergeren. Overigens zijn er ook lotgenoten die juist door hun interne verdeeldheid kunnen (en willen) blijven werken.
Hoe zorg je ervoor dat je jezelf niet of minder uitput? Aan de ene kant kan het helpen om (gedeeltelijk) open te zijn over je klachten op het werk. En te vertellen wat voor jou nodig of behulpzaam is om je werk te blijven doen. Openheid op de werkvloer heeft echter ook een nadeel. Onder werkgevers heersen namelijk nog steeds vooroordelen over werknemers met een psychische aandoening, zoals dat ze minder betrouwbaar zijn, sneller uitvallen en minder werk kunnen doen. Uit onderzoek door Tilburg University blijkt dat 64 procent van de leidinggevenden niet snel een sollicitant aan zou nemen met psychische problemen.
Toch open zijn over je aandoening op het werk kan volgens hetzelfde onderzoek ook voordelen hebben: 70 procent van de personen die achteraf blij waren met hun openheid, ontving meer begrip en ondersteuning van hun leidinggevende. Pas wanneer je werkgever enigszins van je klachten afweet, kan die je begeleiding bieden bij het creëren van de bij jou best passende werkomgeving en taken. Je bent nooit verplicht om te zeggen welke aandoeningen jij hebt, en het is niet noodzakelijk om te zeggen dat je een dissociatieve stoornis hebt als je dat niet wilt.
De stichting Samen Sterk Zonder Stigma heeft meerdere tools ontworpen om zowel werknemer als werkgever te helpen bij openheid over psychische aandoeningen op de werkvloer. De tools vind je hier.
Wanneer je (voor een deel) open bent over je klachten op je werkplek kan dit er ook toe leiden dat je jezelf minder hoeft te maskeren of verstoppen. Misschien hoef je daardoor minder ‘verdeeld’ aan het werk, waardoor je je minder vervreemd voelt en er steeds minder afstand komt tussen ‘werk-jij’ en ‘thuis-jij’. Of je voelt minder vervreemding doordat je beter in staat bent om over je grenzen te communiceren. Als je je snel overprikkeld voelt, of niet goed kunt voelen wat je lijf je vertelt, kun je daar een passende oplossing voor te vinden. Bijvoorbeeld dat je vaker even pauze neemt, of dat je bureau bij een raam staat dat je open kunt doen.
Het is misschien spannend om direct je werkgever of leidinggevende in vertrouwen te nemen. Het kan ook al helpen om iets te vertellen aan een collega bij wie je je prettig voelt. Soms kun je op je werkplek ook om een coach of vertrouwenspersoon vragen. Als je (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt bent, kan ook het UWV of de gemeente je daarmee helpen.
Meer informatie
MIND heeft informatie en tips verzameld voor mensen met psychische klachten die op zoek zijn naar werk of ondersteuning nodig hebben in hun werk. Op de pagina vind je ook links naar wet- en regelgeving omtrent ziekmelding, uitkeringen en re-integratie. Kijk verder op: https://wijzijnmind.nl/op-weg-naar-werk.