Rechtszaak tegen databank NZa met mentale profielen van GGZ-cliënten

Behandelaren en cliënten in de GGZ kondigden in februari een rechtszaak aan tegen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Deze verplicht psychiaters en psychologen indringende vragenlijsten over hun cliënten aan een databank te leveren. “Een aanslag op de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg” volgens de eisers, die een breed gesteunde crowdfundingcampagne zijn gestart. 

De coalitie van eisers is verenigd onder de naam ‘Vertrouwen in de GGZ’ en bestaat uit psychiaters, psychologen, ervaringsdeskundigen en cliënten in de GGZ. LOC Waardevolle Zorg, het Platform Burgerrechten en Stichting KDVP hebben zich als organisatie aangesloten bij de eisers.

Indringende vragenlijsten

Regelgeving die de NZa vorig jaar aankondigde, verplicht psychiaters en psychologen om vragenlijsten over hun cliënten aan te leveren. De lijsten beslaan een brede verzameling sociale en mentale problemen, die de behandelaar een score moet geven. Met deze informatie wil de NZa de zorgprestaties van behandelaren meten en met elkaar vergelijken. Behandelaren die de vragenlijsten niet aanleveren, krijgen een dwangsom van de NZa.

De partijen achter de rechtszaak zien dit als een onacceptabele inbreuk op het beroepsgeheim van behandelaren en de privacy van cliënten. Het aanleveren van informatie uit een medisch dossier aan een landelijke organisatie ondermijnt de basis voor een gezonde behandelrelatie die gestoeld is op vertrouwen. De meest intieme informatie over iemands geestelijke toestand en de problemen die iemand daardoor ervaart, blijft niet langer binnen de spreekkamer. Cliënten kunnen niet meer vrijuit spreken over hun problemen als ze weten dat deze informatie niet veilig bij hun psychiater of psycholoog blijft.

“Wij onderschrijven het doel dat de NZa nastreeft, het verkorten van wachtlijsten in de GGZ”, stellen de eisers op de vandaag gelanceerde campagnesite. “Dit middel is daarvoor echter ongeschikt en zal ertoe leiden dat geestelijke gezondheidszorg juist minder toegankelijk wordt.”

Bovendien missen de vragenlijsten van de NZa een wetenschappelijke onderbouwing. De meetmethode waarop de vragenlijsten zijn gebaseerd, is ongeschikt om de prestaties van behandelaren onderling te vergelijken. De vragenlijsten trekken zo de verkeerde conclusies over welke zorg of zorgverlener efficiënter is, of betere resultaten boekt. Zowel de Algemene Rekenkamer als een groep hoogleraren Psychiatrie kwamen tot die conclusie in de afgelopen jaren.

Brede steun
Direct na de lancering van de campagne werd steun ontvangen van vele tientallen (zorg)organisaties, praktijken, zorgverleners en 15 wetenschappers, vakbonden FNV en CNV Zorg & Welzijn, Vereniging voor Psychotherapie en verschillende landelijke en lokale zorgorganisaties. Een week na de lancering heeft ook MIND haar twijfels geuit over de dataverzameling. Er zijn kamervragen gesteld aan de minister, maar laatstgenoemde is vooralsnog niet voornemens om de dataverzameling een halt toe te roepen.

Op www.vertrouwenindeggz.nl is alle informatie te vinden over de voorlichtingscampagne en crowdfunding. We hebben nog donaties nodig om de gehele rechtszaak tot een goed einde te kunnen brengen.